آزمایش SGPT که به عنوان آزمایش ALT نیز شناخته میشود، برای اندازهگیری سطح آلانین آمینوترانسفراز (ALT) در خون انجام میشود. این آنزیم در بخشهای مختلفی از بدن وجود دارد، اما بیشترین غلظت آن در کبد مشاهده میشود. در حالت طبیعی، سطح آنزیم ALT در بدن نسبتا پایین است و افزایش آن میتواند نشانهای از آسیب یا التهاب کبد باشد.
ALT در آزمایش خون چیست؟
آیا میدانید که ALT یا SGPT در آزمایش خون به چه معنی است؟ آزمایش ALT (آلانین آمینوترانسفراز) برای اندازهگیری سطح این آنزیم در خون انجام میشود. این آنزیم که با نام SGPT هم شناخته میشود، توسط سلولهای کبدی تولید میگردد. کبد، بزرگترین غده بدن، وظایف مهمی دارد، از جمله:
- تولید پروتئینها
- ذخیره ویتامینها و آهن
- پاکسازی سموم از خون
- تولید صفرا که در فرآیند هضم غذا نقش دارد.
پروتئینها به نام آنزیمها به کبد کمک میکنند تا پروتئینهای دیگر را تجزیه کند، این عمل جذب پروتئینها توسط بدن را تسهیل میکند. آزمایش ALT در حقیقت سنجش یکی از این آنزیمها است که در متابولیسم نیز نقش کلیدی دارد، فرآیندی که طی آن غذا به انرژی تبدیل میشود.
ALT بهطور طبیعی در سلولهای کبد موجود است، اما در صورتی که کبد آسیب ببیند یا دچار التهاب شود، این آنزیم ممکن است وارد جریان خون شود. آزمایش ALT یکی از ابزارهای اولیه برای غربالگری بیماریهای کبدی است.
این آزمایش همچنین با نامهای دیگری مانند آزمایش ترانسآمیناز گلوتامیک پیرویک سرم (SGPT) و آزمایش ترانسآمیناز آلانین شناخته میشود.
علت بالا بودن SGPT در آزمایش خون چیست؟
بالا بودن سطح SGPT در آزمایش خون میتواند نشانهای از وجود مشکلی در کبد باشد و به معنای این است که لازم است بیشتر به سلامتی خود توجه کنید. این آنزیمها معمولاً در صورت بروز التهاب یا تحریک سلولی در کبد افزایش مییابند. در ادامه، به مهمترین دلایل افزایش سطح SGPT اشاره میشود:
- سوءمصرف الکل
- ابتلا به هپاتیت
- سیروز کبدی
- مرگ بافت کبد
- وجود تومور در کبد
- جریان خون ضعیف در کبد
- هماکروماتوز (تجمع آهن در کبد)
- مونونوکلئوز (عفونت ناشی از ویروس اپشتین بار)
- پانکراتیت (التهاب پانکراس)
- دیابت
- انسداد مجاری صفراوی
- مصرف بیش از حد ویتامین A
- گرمازدگی
- آسیب به گلبولهای قرمز خون
- آسیب به کلیهها
- مصرف بیشازاندازه استامینوفن
- چرب شدن کبد
- مصرف برخی داروها (مسکنها، آنتیبیوتیکها، داروهای قلبی و عروقی، و داروهای ضد افسردگی از نوع سه حلقهای)
با توجه به این دلایل، در صورت مشاهده افزایش SGPT، مشاوره با پزشک ضروری است.
کاربرد آزمایش ALT یا SGPT چیست؟
بالا بودن سطح ALT در آزمایش خون عموماً نشانگر التهاب یا مشکلات جدی در کبد است. پزشکان معمولاً از آزمایش ALT برای شناسایی آسیب به کبد یا بیماریهای مرتبط استفاده میکنند. اگر نشانههایی از بیماری کبدی در شما وجود داشته باشد، پزشک ممکن است این آزمایش را تجویز کند. نشانههایی که میتوانند نشاندهنده وجود مشکلات کبدی باشند عبارتند از:
- یرقان (زرد شدن پوست یا چشمها)
- تیرگی ادرار
- تهوع
- استفراغ
- درد در بخش بالایی سمت راست شکم
آسیبدیدگی کبد معمولا با افزایش سطح ALT همراه است. آزمایش ALT برای سنجش میزان این آنزیم در جریان خون انجام میشود، اما نمیتواند به طور دقیق میزان آسیب، فیبروزی یا جراحت کبدی را تعیین کند و همچنین قادر به پیشبینی شدت آسیبهای کبدی در آینده نیست.
این آزمایش غالباً با سایر تستها مربوط به آنزیمهای کبدی انجام میشود. بررسی سطح ALT در کنار سایر آنزیمها به پزشک کمک میکند تا اطلاعات دقیقتری درباره وضعیت بیماری کبدی به دست آورد.
علاوه بر این، آزمایش ALT میتواند در تحقق اهداف زیر مورد استفاده قرار گیرد:
- نظارت بر پیشرفت بیماریهای کبدی مانند هپاتیت یا نارسایی کبد
- ارزیابی امکان آغاز درمان برای بیماری کبدی شناسایی شده
- سنجش کارآمدی روشهای درمانی
علائم و عوارض افزایش سطح ALT در آزمایش خون
همانطور که قبلا به آن اشاره کردیم، بالا بودن سطح ALT در آزمایش خون میتواند به بروز بیماریهای کبدی منجر شود و یا نشاندهنده وجود یک بیماری کبدی در بدن باشد با اینحال افزایش سطح آنزیم ALT در بسیاری از افراد ممکن است هیچ علائم خاصی ایجاد نکند، اما برخی از افراد با این افزایش ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- درد در ناحیه شکم
- تیرگی رنگ ادرار
- خستگی مفرط
- خارش پوست
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم
- کاهش اشتها
- روشن شدن رنگ مدفوع
- حالت تهوع و استفراغ
درمان بالا بودن ALT در آزمایش خون
درمان افزایش سطح ALT در آزمایش خون به روشهای مختلفی امکانپذیر است. اول از همه، تغییرات در سبک زندگی فرد باید در نظر گرفته شود. این تغییرات شامل مصرف غذاهای سالمتر و قطع مصرف الکل میشود. نوع درمان عموماً با توجه به شدت و علت این مشکل تعیین میشود.
در بسیاری از موارد، تغییر سبک زندگی با پیروی از رژیم غذایی متعادل، افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن میتواند به کاهش سطح ALT کمک کند. برای برخی دیگر، پزشک بعد از انجام آزمایشهای تکمیلی علت اصلی افزایش ALT را شناسایی کرده و اقدامات لازم برای درمان را انجام میدهد.