آزمایش SGOT یک آزمایش خون است که جزئی از پروفایل کبدی به شمار میآید. این آزمایش به بررسی یکی از دو آنزیم کبدی به نام ترانسآمیناز سرم گلوتامیک اوکزالوستیک میپردازد.
امروزه این آنزیم عمدتاً با نام AST شناخته میشود که مخفف آسپارتات امینوترانسفراز است. تست SGOT (یا همان AST) برای اندازهگیری میزان این آنزیم در خون استفاده میشود.
چرا از تست SGOT برای ارزیابی کبد استفاده میشود؟
پزشکان از تست SGOT برای تشخیص و ارزیابی نارسایی یا آسیب کبدی بهره میبرند. زمانی که سلولهای کبد آسیب میبینند، آنزیم SGOT وارد جریان خون میشود و سطح این آنزیم در خون افزایش مییابد.
این آزمایش میتواند برای سنجش وضعیت کبد افرادی که قبلاً دچار مشکلاتی مانند هپاتیت C شدهاند، که بر روی کبد تأثیر میگذارد، نیز مفید باشد.
SGOT در چندین ارگان بدن از قبیل کلیه، عضلات، قلب و مغز وجود دارد. در صورت آسیب به هر یک از این بخشها، سطح SGOT ممکن است بالاتر از حد طبیعی برود. به عنوان مثال، در هنگام حمله قلبی یا آسیب به عضلات، میزان SGOT افزایش مییابد.
از آنجا که SGOT در سراسر بدن وجود دارد، معمولاً در کنار آن تست ALT نیز برای بررسی وضعیت کبد انجام میشود. ALT یکی دیگر از آنزیمهای مهم کبد است که در مقادیر بیشتری در کبد تجمع مییابد و معمولاً میتواند آسیبهای کبدی را دقیقتر نشان دهد.
چگونه برای آزمایش SGOT آماده شویم؟
تست SGOT یک آزمایش خون ساده است و برای انجام آن نیازی به آمادگی خاصی نیست. با این حال، با رعایت چند نکته میتوانید این فرایند را آسانتر کنید.
دو روز قبل از آزمایش SGOT از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه، مانند استامینوفن (تایلنول) خودداری کنید. اگر دارویی مصرف کردهاید، حتماً به پزشک اطلاع دهید. همچنین قبل از انجام آزمایش، فهرست داروهای مصرفیتان را با پزشک در میان بگذارید تا تأثیر آنها در بررسی نتایج مورد توجه قرار گیرد.
شب قبل از آزمایش، مایعات کافی بنوشید. هیدراته بودن بدن به پرستار کمک میکند تا راحتتر خونگیری انجام دهد. همچنین، لباسی بپوشید که آستین آن را به راحتی بتوانید تا آرنج بالا بزنید تا پرستار بتواند آزمایش را بهراحتی انجام دهد.
خطرات و عوارض آزمایش SGOT چیست؟
خطرات و عوارض آزمایش SGOT بسیار محدود است. توصیه میشود شب قبل از آزمایش مایعات کافی بنوشید تا از بروز سرگیجه یا غش جلوگیری کنید.
اگر پس از انجام آزمایش احساس سرگیجه یا ضعف کردید، به پرستار اطلاع دهید. او معمولاً از شما میخواهد که از صندلی بلند نشوید و برایتان آب میآورد تا حالتان بهبود یابد و بتوانید به آرامی آماده رفتن شوید.
هنگام انجام آزمایش SGOT و ارزیابی نارسایی کبد باید چه انتظاراتی داشته باشید؟
پرستار نام شما را صدا میزند و از شما میخواهد که روی صندلی بنشینید. سپس یک نوار محکم دور بازوی شما میپیچد و به دنبال رگ مناسب برای خونگیری میگردد. قبل از استفاده از سوزن، پوست را تمیز میکند. گرفتن نمونه خون تنها یک دقیقه طول میکشد. بعد از آن، پرستار پنبهای را روی محل خونگیری قرار میدهد، نوار را باز کرده و یک چسب زخم میچسباند. در این مرحله، آزمایش به پایان میرسد.
ممکن است محل خونگیری به مدت یک هفته کبودی جزئی داشته باشد. با شل کردن عضلات خود در حین آزمایش، میتوانید از انقباض جلوگیری کنید و احساس درد کمتری داشته باشید. سپس نمونه خون به وسیله دستگاه مورد بررسی قرار میگیرد. اگرچه ارزیابی نمونه خون فقط چند ساعت طول میکشد، ممکن است چند روز طول بکشد تا نتیجه را از پزشک گوارش خود دریافت کنید.
نتیجه آزمایش SGOT به چه معناست؟
اگر میزان SGOT در آزمایش خون افزایش یابد، نشاندهنده این است که یکی از اندامها یا عضلات حاوی این آنزیم دچار آسیب شده است. این اندامها میتوانند شامل کبد، عضلات، قلب، مغز و کلیه باشند. در این شرایط، پزشک گوارش و کبد ممکن است برای رد احتمال سایر بیماریها آزمایشات بیشتری تجویز کند.
بهطور معمول، میزان طبیعی SGOT در آزمایش نارسایی کبد بین 8 تا 45 یونیت در لیتر خون است. بهعلاوه، میزان AST در خون مردان به طور طبیعی کمی بالاتر از زنان است. اگر مقدار این آنزیم در مردان بالای 50 و در زنان بالای 45 باشد، این امر ممکن است نشاندهنده وجود آسیب باشد.
بسته به روش مورد استفاده توسط آزمایشگاه، طیف طبیعی این آنزیم ممکن است متفاوت باشد. طیف دقیق مربوط به آزمایشگاه در گزارش نتایج ذکر خواهد شد.
اگر میزان SGOT یا AST به شدت بالا باشد، به چه چیزهایی اشاره دارد؟
افزایش شدید SGOT یا AST ممکن است ناشی از بیماریهایی باشد که به نارسایی کبد منجر میشوند، از جمله:
- هپاتیت B یا هپاتیت A ویروسی حاد
- شوک یا فروپاشی سیستم گردش خون
- آسیب شدید به کبد، که میتواند ناشی از مسمومیت، مانند اوردوز با داروهای بدون نسخه مثل استامینوفن باشد
بعد از تست SGOT باید انتظار چه چیزی را داشته باشیم؟
اگر نتایج تست SGOT بینتیجه باشد، پزشک ممکن است چند آزمایش دیگر تجویز کند. در صورتی که پزشک بخواهد عملکرد کبد یا آسیب احتمالی به آن را بررسی کند، آزمایشات زیر را پیشنهاد خواهد داد:
- پانل انعقاد خون: این آزمایش توانایی انعقاد خون و عملکرد کبد در تولید پروتئینهای لازم برای لخته شدن خون را بررسی میکند.
- تست بیلیروبین: بیلیروبین مولکولی است که از بین رفتن گلبولهای قرمز در کبد به وجود میآید و معمولاً بهصورت زرداب از بدن خارج میشود.
- تست گلوکز: اگر کبد به درستی کار نکند، میزان گلوکز خون کاهش مییابد.
- شمارش پلاکت: پایین بودن سطح پلاکت میتواند نشاندهنده بیماری کبد باشد.
تمام این تستها از نوع آزمایش خون هستند و معمولاً در یک بررسی کلی انجام میشوند. اگر پزشک مشکوک باشد که اندام یا عضله دیگری موجب افزایش میزان AST شده است، ممکن است آزمایشات بیشتری، مانند سونوگرافی کبد، تجویز کند تا مشکل تشخیص داده شود.
کلام آخر
آزمایش SGOT (AST) ابزاری مهم در ارزیابی عملکرد کبد و تشخیص بیماریهای مرتبط با آن است. درک نتایج این آزمایش و پیوستگی با آزمایشات دیگر میتواند به پزشکان در شناسایی مشکلات احتمالی و تعیین درمان مناسب کمک کند. مهم است که قبل و بعد از انجام آزمایش، با پزشک خود مشورت کرده و از نحوه آمادهسازی و تفسیر نتایج آگاه شوید. در نهایت، توجه به علائم و نشانهها و پیگیری مداوم وضعیت سلامتی از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر سوال یا نگرانی خاصی دارید، حتماً با پزشک خود در میان بگذارید. سلامت شما اولویت اصلی است!